Volgende halte! Het eerste RFLL-seminar in Stara Zagora

Onze volgende halte op de reis van het Regional Future Literacy Laboratory (RFLL) is Stara Zagora! Net als in Norrbotten bracht dit eerste Bulgaarse RFLL-seminar een diverse groep deelnemers bijeen om belangrijke duurzaamheidsthema's te bespreken: werkgelegenheid, hernieuwbare energie, economische transformatie en aanpassing aan klimaatverandering. Deze discussies werden gevoerd vanuit het perspectief van territoriaal kapitaal, waarbij rekening werd gehouden met de unieke economische, sociale, culturele en ecologische troeven van de regio.

Werkgelegenheid creëren

In Stara Zagora benadrukten de deelnemers de dringende noodzaak van omscholingsprogramma's om het verwachte banenverlies in energie-intensieve sectoren, zoals de kolencentrale van Maritsa Iztok, te beperken en mogelijke uitstroom te voorkomen. Een grote publieke zorg was de discrepantie tussen de bestaande omscholingsmogelijkheden en het relatief hoge kwalificatieniveau van veel werknemers. Zonder betere coördinatie bestaat het risico dat overgekwalificeerde mensen in laaggeschoolde en slecht betaalde banen terechtkomen, wat zowel het individuele potentieel als de sociaaleconomische stabiliteit van de regio tijdens de energietransitie ondermijnt.

Om deze uitdagingen aan te pakken, stelden de deelnemers voor om een centrale regionale vaardighedendatabase op te zetten. Zo kunnen opleidingsprogramma's beter worden afgestemd op de huidige en toekomstige behoeften van de arbeidsmarkt. Ze benadrukten ook hoe belangrijk het is om partnerschappen tussen de lokale industrie en onderwijsinstellingen te bevorderen om duale opleidingsmodellen te ontwikkelen die gericht zijn op groene technologieën en hernieuwbare energiesystemen. Deze modellen zorgen ervoor dat omscholingsinspanningen niet alleen relevant zijn, maar ook aansluiten op de behoeften van opkomende sectoren.

Hernieuwbare energie

Hernieuwbare energie werd niet alleen gezien als essentieel voor het verminderen van de impact op het milieu, maar ook als een strategische troef voor het moderniseren van de lokale infrastructuur, het vergroten van de veerkracht van de gemeenschap en het positioneren van de regio als koploper in het aantrekken van groene investeringen. Deelnemers waardeerden bijvoorbeeld initiatieven op het gebied van zonne-energie vanwege hun potentieel om stabiele, goedbetaalde banen te creëren in de installatie, het onderhoud en het beheer van systemen, en zo bij te dragen aan de financiële zekerheid van individuen en bredere economische transitiedoelen.

De deelnemers wezen echter ook op een aantal obstakels die de vooruitgang in de weg staan, waaronder inefficiënties in de regelgeving – zoals het ontbreken van verplichte eisen voor hernieuwbare energie in de bouw – en aanzienlijke financiële barrières, waaronder hoge installatiekosten en ontoereikende subsidies. Er is ook scepsis over de eerlijke verdeling van financiële middelen en de regelgevende ondersteuning van projecten op het gebied van hernieuwbare energie, vooral in kleinere gemeenschappen waar de middelen en politieke invloed beperkter kunnen zijn.

Om deze uitdagingen aan te pakken, stelden de deelnemers een aantal uitvoerbare maatregelen voor. Hierbij ging het onder meer om het bepleiten van hervormingen van de regelgeving die de installatie van zonnepanelen in nieuwe woningbouwprojecten verplicht stellen, het introduceren van financiële prikkels zoals belastingvoordelen en gerichte subsidies voor huishoudens en bedrijven, en het uitbreiden van publiek-private partnerschappen om initiatieven voor hernieuwbare energie mede te financieren. Vertegenwoordigers van lokale overheden benadrukten nogmaals het economische potentieel van deze projecten, maar wezen ook op de noodzaak van coördinatie met het nationale beleid. Zonder een gecoördineerd juridisch en financieel kader op nationaal niveau, zo stellen zij, kunnen lokale overheden moeite hebben om het gebruik van hernieuwbare energie uit te breiden en de voordelen ervan volledig te benutten.

Ook het versterken van het publieke vertrouwen en de betrokkenheid werd als essentieel beschouwd. Deelnemers benadrukten hoe belangrijk het is om vroegtijdig en transparant te communiceren over veranderingen op de arbeidsmarkt, financieringsmogelijkheden en beschikbare opleidingsprogramma's. Zo zorgen ze ervoor dat mensen goed voorbereid zijn om weloverwogen beslissingen te nemen over hun omscholing en carrièreswitch.

Economische verandering

Kleine en middelgrote ondernemingen (KMO's) worden gezien als belangrijke drijvende krachten achter economische verandering en diversificatie in de regio. Deelnemers benadrukten de noodzaak van gerichte financierings- en capaciteitsopbouwinitiatieven om het MKB te ondersteunen bij de integratie in duurzame waardeketens. De beperkte toegang tot hulpbronnen, technologieën en ondersteuningsmechanismen werd echter als een blijvend obstakel gezien. Om dit probleem aan te pakken, riepen de deelnemers op tot betere coördinatie tussen lokale overheden en EU-financieringsinstanties om de toegang tot financiële en technische assistentie te vereenvoudigen en uit te breiden.

Ook de ontwikkeling van industrieparken die zijn toegesneden op de behoeften van het MKB en potentiële investeerders is een van de belangrijkste prioriteiten gebleken. De deelnemers benadrukten hoe belangrijk het is om deze gebieden te voorzien van moderne infrastructuur en betrouwbare nutsvoorzieningen – zoals energie-, water- en transportnetwerken – om investeerders aan te trekken en alternatieve werkgelegenheid te creëren. Ook benadrukten ze de noodzaak van betaalbare woningen in de buurt van deze gebieden om geschoolde werknemers aan te trekken en te behouden. Zo zorgen ze ervoor dat de economische herstelmaatregelen inclusief en duurzaam zijn.

Klimaatadaptatie

Deelnemers uitten hun groeiende bezorgdheid over de gevolgen van extreme weersomstandigheden voor de landbouw, waterbronnen en bosbouw. Deze verstoringen werden niet alleen gezien als een probleem voor het milieu, maar ook als een bedreiging voor de regionale economische stabiliteit en het welzijn van de gemeenschap op de lange termijn.

Om deze risico's aan te pakken, riepen de deelnemers op tot de ontwikkeling van uitgebreide strategieën voor aanpassing aan klimaatverandering. Prioriteiten waren onder andere het moderniseren van de irrigatie-infrastructuur, het verbeteren van waterbeheersystemen en het invoeren van gerichte maatregelen om de meest kwetsbare sectoren te beschermen. Bovendien is er veel nadruk gelegd op het integreren van veerkracht ten aanzien van klimaatverandering in bredere regionale planningsprocessen. Daarmee wordt toekomstige ontwikkeling bevorderd die zowel duurzaam is als inspeelt op de realiteit van klimaatverandering.

Tijdens het eerste RFLL-seminar in Stara Zagora werden de belangrijkste prioriteiten voor een rechtvaardige en inclusieve transitie naar duurzaamheid benadrukt. De deelnemers presenteerden concrete voorstellen op het gebied van werkgelegenheid, klimaatadaptatie en hernieuwbare energieën. Blijf op de hoogte van het vervolg van RFLL’s reis in Stara Zagora!