Aan het begin van het DUST-project stonden ideeën over hoe we onze methodologieën effectief en verstandig konden inzetten centraal. Het opzetten van Regional Futures Literacy Labs (RFLL) is een belangrijke activiteit in DUST, waarbij we ons richten op de proactieve en strategische betrokkenheid van de minst betrokken gemeenschappen in vier van onze casestudyregio's. Het principe is dat de RFLL’s burgers door middel van co-creatieve en experimentele activiteiten in staat zullen stellen alternatieve toekomstscenario’s in het rechtvaardige transitieproces te identificeren en voor te stellen, waardoor ze in staat worden gesteld te werken aan een duurzame toekomst die voor hen werkt. Riel Miller is voormalig hoofd Futures Literacy bij UNESCO Parijs en een pionier op het gebied van de theorie en praktijk van het gebruik van toekomstvisies om sociale verandering te inspireren. Momenteel is hij senior fellow aan de Universiteit van New Brunswick, de Universiteit van Stavanger en de École des Ponts Business School, met vele jaren ervaring in het bevorderen van processen voor het begrijpen van de kenmerken en de rol van de toekomst. Als pionier van het RFLL-proces is de kennis van Riel Miller van grote waarde voor het DUST-project. Tijdens het gesprek bespraken we de RFLL-aanpak in DUST, waarbij we gebruik maakten van de ervaringen en expertise van Miller om de belangrijkste overwegingen voor de implementatie ervan te identificeren. Lees verder voor meer informatie hierover.
Ontwerp en besluitvorming zijn afhankelijk van wie er in de ruimte is
Het is belangrijk om ontwerp- en besluitvormingsprocessen te zien als gesprekken, waarbij meerdere vormen van kennis samenkomen om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen. Vaak zijn deze vormen van kennis afhankelijk van traditionele en vertrouwde voortgangsprocessen, waarbij aannames worden gedaan of bepaalde mensen buiten het gesprek worden gelaten. Door processen van het vertrouwde voort te zetten, worden beleidsmakers zelden uitgedaagd om een toekomst te overwegen die afwijkt van hun eigen visie, en gaan burgers akkoord met conventionele verhalen die veilig lijken. Werk zoals dat van Riel Miller en het DUST-project daagt deze conventie uit, met het argument dat inclusiviteit van groot belang is om maatschappelijke verandering te inspireren die verenigd is en waar diverse vormen van kennis helpen om nieuwe toekomsten te creëren. Maar het veranderen van de conventies is een enorme opgave. Eén manier om te verbreden wie er in de zaal aanwezig is, is door een pluraliteit aan toekomsten, ontworpen en eigendom van veel verschillende gemeenschappen, als motor van verandering te beschouwen. Om dit te doen moeten we echter degenen die buiten de gesprekken blijven, inspireren om nieuwe scenario's van verandering voor te stellen.
Perceptie is geen keuze
In de loop van de carrière van Riel Miller heeft hij gezien hoe besluitvormingsprocessen perceptie en keuze vaak als hetzelfde beschouwen. Beleid past zich aan aan wat zichtbaar is. Wat gezien wordt, is wat gedaan wordt. Maar perceptie is geen keuze, en het onzichtbare wordt vaak buiten beschouwing gelaten bij de besluitvorming. In werkelijkheid moeten we dieper kijken dan wat direct voor ons beschikbaar is en open blijven voor de minder gehoorde stemmen. Deze stemmen lijken op het eerste gezicht misschien kleiner, maar bevatten vaak een stille kracht die een revolutie teweeg kan brengen in conventionele gesprekken en alternatieve wegen kan bieden die verder gaan dan wat mogelijk lijkt. De taak om perceptie en keuze te ontwarren is essentieel en toch complex. Het uitdagen van de conventies betekent dat je mensen vraagt risico's te nemen en uit hun comfortzone te stappen. Maar wat uit dit proces kan voortkomen, waarbij we in plaats van te vragen wat waarschijnlijk is, vragen wat mogelijk is, zou kunnen resulteren in een betere en meer inclusieve toekomst voor iedereen.
Toekomstige geletterdheid is een proces
Om onze samenlevingen uit te dagen alternatieve toekomsten voor te stellen en nieuwe beleidsscenario’s te creëren, moeten we geletterdheid van de toekomst opbouwen. Dit betekent dat individuen en gemeenschappen worden ondersteund in hun verbeelding van iets nieuws, door collectieve intelligentie te bevorderen. Deze manier van denken is voor veel mensen vaak een grote stap. Het daagt verhalen uit die al jaren bestaan, waarbij sommigen zich misschien bang voelen om zich een andere toekomst voor te stellen na jaren van dominant perspectief. Het is een proces waarvan de uitkomst onbekend is en waar verschillende manieren van weten kunnen ontstaan. Maar het werk van Riel Miller en anderen heeft aangetoond dat verbeelding representatie kan versterken en een enorm sociaal momentum kan creëren. Het vraagt ook van ons als onderzoekers en praktijkmensen een andere mindset. Niet een waarin we oplossingen nastreven, maar een waarin het proces van toekomstige geletterdheid nieuwe vormen van eigenaarschap en authenticiteit ondersteunt, waar het gaat om de mensen en hun transitie.
Het benaderen van geletterdheid betekent dat je openstaat voor ideeën over capaciteit
Ideeën over denkbeelden, toekomsten en nieuwe mogelijkheden lijken voor sommigen misschien ongegrond. Het is echter belangrijk om te erkennen dat visies op de toekomst kunnen fungeren als krachtige katalysatoren voor acties in het heden. Mensen uitnodigen om na te denken over de toekomst en over wat ze zouden willen zien, kan zeer reële maatschappelijke actie op verschillende schaalniveaus teweegbrengen. In tegenstelling tot andere vormen van participatieve empowerment gaat dit verder dan het bieden van basisinstrumenten en -methoden. In plaats daarvan wordt aan mensen gevraagd waartoe zij in staat zijn, en hoe zij zichzelf kunnen toerusten om een betere toekomst na te streven. Het maakt verschil en complexiteit mogelijk als drijvende krachten achter capaciteiten en stelt verschillende mensen en gemeenschappen in staat hun unieke potentieel te herkennen. Dit betekent op zijn beurt dat we erkennen dat visies op verschillende schaalniveaus bestaan. Verschillende mensen kunnen zich hun toekomst voorstellen op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal niveau. Cruciaal is dat mensen alleen zichzelf kunnen zijn en de toekomstige geletterdheidsbenadering probeert deze authenticiteit te erkennen en te legitimeren.
Laboratoria zijn een manier om anticiperende systemen te begrijpen
Experimenten met toekomstige geletterdheid en anticiperende visies staan centraal in het werk van Riel Miller, en nu probeert het DUST-project deze methoden op grote schaal te gebruiken. Cruciaal voor het succes hiervan is het behouden van een open geest en de bereidheid om verschil, authenticiteit en capaciteit te begrijpen. Een grote uitdaging ligt in het verenigen van een proces dat zich moet aanpassen aan de verschillende vormen van expressie en conversatie in unieke regio’s. Misschien ligt de sleutel hiervoor in het zien van experimenten zelf als repliceerbaar. We proberen gebruik te maken van de ervaringen van experts als Riel Miller bij het opzetten van laboratoria, in het besef dat de vorm en functie hiervan waarschijnlijk zullen verschillen tussen onze casestudyregio's en -gemeenschappen. We gaan de komende jaren in met grote opwinding over wat we zullen leren. Volg het DUST-project op onze sociale mediakanalen en ga met ons mee op deze reis!