De laatste bijeenkomst van het DUST-consortium voor gezamenlijke reflectie op de toekomst

Van 14 tot en met 16 oktober 2025 kwamen de projectpartners van het DUST-project bijeen in Sofia en Stara Zagora (Bulgarije) voor hun laatste consortiumvergadering – een belangrijke gebeurtenis die de overgang markeerde van de experimentele fase naar de reflectie en verspreiding van de resultaten. De bijeenkomst, georganiseerd door het Centrum voor Democratieonderzoek (CSD) en het Regionaal Ontwikkelingsagentschap van Stara Zagora (SZ REDA), bracht projectpartners, leden van de adviesraad en regionale stakeholders bijeen om de resultaten van de Regional Futures Research Labs (RFLL's) te bespreken en te bespreken hoe deze de transitie naar een rechtvaardige en duurzame toekomst in heel Europa kunnen ondersteunen.

Regionale geletterdheidslaboratoria van de toekomst

De bijeenkomst begon op 14 oktober in het Millennium Hotel in Sofia en richtte zich op de centrale innovatie van het project: de Regional Future Literature Labs (RFLL) . In haar openingstoespraak presenteerde Dr. Verena Baltz (TU Delft) de RFLL-aanpak – een experimenteel, ontwerpgericht raamwerk dat gebiedsgericht onderzoek combineert met burgerparticipatie om de minst betrokken gemeenschappen een stem te geven in het politieke besluitvormingsproces.

De RFLL's, uitgevoerd in vier Europese regio's, testten hybride participatieve formats die live workshops, digitale tools en ontwerpmethoden combineerden. Verena reflecteert op hoe deze labs ruimtes werden voor collaboratief leren, die burgers ondersteunden bij het formuleren van lokale kwesties, het ontwikkelen van langetermijnvisies en het heroverwegen van hun rol in de transitie naar meer duurzaamheid. Ze benadrukte dat het proces niet alleen waardevolle beleidsinzichten opleverde, maar ook aantoonde hoe democratische betrokkenheid op regionaal niveau kan worden versterkt.

Voortbouwend hierop presenteerde Lenejsja Jungsberg (Regio Noord) een overzicht van de resultaten van de RFLL's (Regionale Leer- en Dialoogstudies) met bijna 200 deelnemers . De deelnemers vertegenwoordigden een brede mix van leeftijden, geslachten en professionele achtergronden, wat resulteerde in een breed scala aan perspectieven. Lenejsja benadrukte dat de RFLL's, naast de verzamelde gegevens, lieten zien hoe leren en dialoog het vertrouwen en een gedeeld doelgevoel kunnen versterken in gemeenschappen die vaak losstaan van formele politieke processen.

Bevindingen uit de regio's die in de casestudy zijn behandeld

Vervolgens presenteerden de regionale partners hun standpuntdocumenten , waarin ze de resultaten van hun lokale RFLL's samenvatten en aangaven wat voor de gemeenschappen het belangrijkst is met het oog op een rechtvaardige transitie.

In Stara Zagora (Bulgarije) legde Tea Turlakova (SZ REDA) uit hoe het team experimenteerde met het digitale participatieplatform Pol.is om burgerdebatten te structureren en visualiseren. De deelnemers richtten zich op prioriteiten zoals het verbeteren van onderwijs en vaardigheden, het diversifiëren van de lokale economie en het bevorderen van welzijn en sociale rechtvaardigheid.

De casestudy over Lausitz (Duitsland) werd gepresenteerd door Tihomir Wiedermann , die de noodzaak benadrukte om het tekort aan geschoolde arbeidskrachten in sociale en educatieve beroepen aan te pakken, de huisvestingssituatie en de kwaliteit van woonwijken te verbeteren en de mobiliteit en bereikbaarheid te vergroten – allemaal belangrijke voorwaarden voor een rechtvaardige regionale transformatie.

In Norrbotten (Zweden) vatte Lenejsja Ljungsberg (Nordregio) de discussies samen, die zich richtten op gezondheidszorg, duurzaam transport en lokale voedselproductie als basis voor duurzame en inclusieve gemeenschappen.

In Katowice, Polen, beschreef Dr. Marcin Baron (Economische Universiteit van Katowice) de grote publieke belangstelling voor het behoud van industrieel erfgoed, het versterken van onderwijs en vaardigheden, en het waarborgen van een evenwicht tussen het tempo van de energietransitie, veiligheid en gelijkheid. In alle regio's benadrukten de deelnemers de noodzaak om milieudoelen te koppelen aan maatschappelijk welzijn, wat blijk gaf van een diepgaand begrip van wat een rechtvaardige energietransitie in de praktijk betekent.

Toekomstige geletterdheid en territoriale capaciteiten

Aansluitend op de regionale overwegingen presenteerde Joanna Forgacchi (Technische Universiteit Delft) de toekomstige dimensie van geletterdheid binnen het kader van de RFLL's – een belangrijk element dat deelnemers hielp om verder te denken dan uitdagingen op de korte termijn en om de ontwikkelingspaden van hun gemeenschappen op de lange termijn te visualiseren.

Door middel van begeleide visualisatieoefeningen en ontwerpgerichte discussies leerden de deelnemers onderscheid te maken tussen waarschijnlijke en wenselijke toekomstscenario's en nieuwe mogelijkheden voor hun regio's te ontwikkelen. Joanna merkte op dat dit proces het gevoel van eigen inbreng van mensen versterkte en hen hielp te beseffen hoe collectieve verbeelding beleidsvorming kan beïnvloeden.

Het onderzoek onderzoekt ook hoe territoriaal kapitaal – de combinatie van de sociale, culturele en ruimtelijke middelen van een regio – het vermogen van burgers om te anticiperen op verandering beïnvloedt. Door deze elementen samen te brengen, creëerden de RFLL's een krachtige leeromgeving waarin lokale kennis en deskundige inzichten elkaar aanvulden.

Reflecties van de Adviesraad

Na de presentaties en discussies gaven leden van DUST's External Expert Advisory Board (EEAB) en Stakeholder Advisory Board (SAB) gedetailleerde reflecties , die de methodologische diepgang en innovatieve geest van het project prezen.

Professor Paolo Graziano prees de diepgang van het project en pleitte voor de ontwikkeling van beknopte beleidsnotities en een stappenplan om de bevindingen van DUST te vertalen naar praktische tools voor beleidsontwikkeling. Dr. Cristina Cavaco benadrukte de toegevoegde waarde van DUST's visuele en ruimtelijke ontwerpmethoden, die complexe ideeën tastbaar maken, evenals het belang van wederzijds vertrouwen en de temporele dimensie – de verbinding van verleden, heden en toekomst in politiek denken.

Luc Hulsman beoordeelde de politieke relevantie van de bevindingen en benadrukte de potentie van participatieve instrumenten om de minst betrokken gemeenschappen bij beleidsontwikkeling te betrekken. Apostol Djankov benadrukte het belang van toekomstige vaardigheden voor het versterken van zelfbeschikking, met name onder jongeren die zich onzeker voelen over hun toekomst.

Agneta Green benadrukte hoe belangrijk het is om de betrokkenheid van de gemeenschap te behouden, ook na de voltooiing van het project, en om de bestaande machtsongelijkheid tussen burgers en politici aan te pakken. Anna Dudek prees het innovatieve ontwerp van RFLL en moedigde de ontwikkeling van een praktische gids aan om de aanpak elders te repliceren.

Resultaten delen

Na de discussies over de RFLL's en de reacties van de leden van de adviesraad op het project, richtte het consortium zich op de verspreiding van de resultaten . Onder voorzitterschap van Samir Amin (iUE) werd tijdens deze bijeenkomst besproken hoe ervoor gezorgd kan worden dat de resultaten van DUST een breed publiek in heel Europa bereiken – inclusief beleidsmakers op alle niveaus, regionale overheden, het maatschappelijk middenveld en de academische gemeenschap.

De partners bespraken de behoefte aan een gerichte strategie die resultaten helder en beknopt presenteert – van korte beleidsboodschappen en infographics tot trainingsmodules van de DUST Academy . Ze bespraken met name hoe deelname aan voortdurende discussies tussen stakeholders echte verandering teweeg kan brengen door de uiteenlopende inzichten en resultaten van DUST te benutten om nieuwe denkwijzen te ontwikkelen en nieuwe dialogen op gang te brengen.

Het consortium verhuist naar Stara Zagora.

De volgende dag reisden de partners naar Stara Zagora , waar ze de energiecentrale Galabovo AES bezochten en direct inzicht kregen in de complexiteit van de energietransitie in Bulgarije. Het locatiebezoek versterkte de discussies van de vorige dag en belichtte de uitdagingen en kansen van deze transformatie in regio's die afhankelijk zijn van steenkool.

Later diezelfde dag nam DUST deel aan de openbare conferentie "30 Years of Networking – Stakeholder Dialogue on Future Policies" in de Stara Zagora Regional Library . Daar organiseerde het project een rondetafelgesprek over het onderwerp "Citizen-Centered Change: What Do Citizens Think About the Future?" Het evenement, gemodereerd door Kalina Tsolova (CSD), bestond uit Dr. Verena Balc (TUD) , Tea Turlakova (SZ REDA) , Grzegorz Trefon (KADRA) , Luc Hulsman (Northern Netherlands Alliance) en Dr. Gancho Iliev (University of National and World Economy, UNWE) . De dialoog bracht Europese en lokale experts samen om te bespreken hoe de kennis en aspiraties van burgers kunnen bijdragen aan eerlijkere en meer inclusieve beleidsbenaderingen.

De DUST-tentoonstelling werd ook op de conferentie gepresenteerd. Triptychs illustreerde drie verschillende toekomstscenario's in de respectievelijke DUST-RFLL-regio's. Het doel was om nieuwe perspectieven te openen voor beleidsmaatregelen gericht op een rechtvaardige transitie naar meer duurzaamheid en om de stemmen van de minst betrokken gemeenschappen (LEC's) in het relevante debat te versterken. De ontwerpen tonen de impact van gemeenschaps- en overheidsgebaseerde maatregelen voor een rechtvaardige transitie naar meer duurzaamheid. Ze zijn gebaseerd op bijdragen van de DUST Regional Future Literacy Labs (RFLL) en op beleidsanalyses uitgevoerd in vier case study-regio's: Norrbotten (Zweden), Stara Zagora (Bulgarije), Katowice (Polen) en Lausitz (Duitsland). Binnen het kader van de ontwerpstudies werden de verwachtingen, hoop en dromen van de minst betrokken gemeenschappen (LEC's) in de regio's visueel weergegeven en vergeleken met de weergave van beleidseffecten.

De avond werd afgesloten met een viering van het jubileum van SZ REDA in de Staatsopera van Stara Zagora . Deze levendige culturele gebeurtenis weerspiegelde de gemeenschappelijke en menselijke geest van het project.

De laatste maanden en de toekomst na het project

Toen het consortium op 16 oktober terugkeerde naar Sofia , richtten de discussies zich op de toekomst: de synthese van de RFLL-resultaten, het voorbereiden van beleidsaanbevelingen, het uitbreiden van het bereik van de DUST Academy en het creëren van verspreidingsruimtes om de prachtige resultaten van het project te delen.

In de laatste fase van het project worden de verkregen inzichten vertaald naar praktische hulpmiddelen en richtlijnen. Zo zorgen we ervoor dat de lessen die DUST heeft geleerd, ook in de toekomst van Europa een rol blijven spelen in de richting van een eerlijkere en duurzamere toekomst.