Hoe jongeren de toekomst van Lausitz zien: inzichten uit RFLL-workshops 1 en 2.

Hoe kunnen jongeren de transitie naar meer duurzaamheid in hun regio beïnvloeden? Wat waarderen ze het meest aan hun leefomgeving en waar maken ze zich zorgen over de toekomst?

Dit waren de kernvragen die werden onderzocht in de eerste Regionale Toekomstlaboratoria voor Geletterdheid (RFLL), die in Lausitz plaatsvonden met de steun van BTU Cottbus-Senftenberg en Humaju – Humanistisches Jugendwerk Cottbus .

In Lausitz pakten we het iets anders aan. Vanwege de planning van de deelnemers en de praktische aanpak werden RFLL-workshops 1 en 2 gecombineerd tot één dag van intensieve samenwerking. In plaats van de twee workshops los te koppelen, konden de deelnemers naadloos schakelen tussen reflectie op hun dagelijkse ervaringen en visualiseren hoe Lausitz er de komende jaren uit zou kunnen zien. Dit bevorderde een goed geïnformeerde en open dialoog over wat echt belangrijk is voor de bewoners.

Duurzaamheid in het dagelijks leven en lokale transformaties

Het uitgangspunt voor de gezamenlijke workshop was een reeks duurzaamheidsthema's die het team vooraf had gedefinieerd. Deze varieerden van het plattelandsleven en polycentrische nederzettingspatronen tot jongerencentra, nieuwe stadswijken, openbare ruimtes, mobiliteit en groene ruimtes .

Een korte quiz bracht een gesprek op gang en de deelnemers kwamen er al snel achter welke thema's het meest voorkwamen in hun dagelijks leven:

• de sluiting van lokale bedrijven en de opkomst van bezorgdiensten,

• Beperkingen in de mobiliteit – vooral onbetrouwbaar of traag openbaar vervoer,

• Gebrek aan alternatieve mobiliteitsmogelijkheden op het platteland

• Moeilijkheden bij het verkrijgen van toegang tot kinderopvang, jeugdwerk of sociale diensten

• nieuwe sleutelprojecten, zoals de ontwikkeling van het treinstation en de universiteit,

• Zorgen over het gebruik van regionale middelen en structurele aanpassingsfondsen.

  
  

Mobiliteit, bereikbaarheid, toegankelijkheid van diensten en leefbaarheid in de stadsdelen bleken steeds weer overkoepelende thema’s.

Hoe worden deze veranderingen waargenomen?

De deelnemers koppelden deze onderwerpen niet alleen aan infrastructuur, maar ook aan diepere vragen over verbondenheid, identiteit en toekomstperspectieven. Veel jongeren uitten de volgende meningen:

• Afhankelijkheid van particuliere mobiliteit voor toegang tot onderwijs en werk

• Zorgen over stijgende prijzen en woningtekorten ,

• de wens om geworteld te blijven in hun gemeenschappen en tegelijkertijd toegang te behouden tot kansen,

• Zorgen over de vergrijzing en het verlies van sociale voorzieningen

• een sterke waardering voor jeugdruimtes, gemeenschapsgroepen en de lokale culturele identiteit – met name het Sorbische erfgoed.

  
  

Interessant genoeg ontstonden er geen grote meningsverschillen. In plaats daarvan was er een verrassend eensgezind begrip onder de deelnemers over wat de regio nodig heeft en wat er op het spel staat.

Voortbouwend op deze reflectie bespraken de deelnemers welk thema het tweede deel van de workshop vorm zou moeten geven. Een centraal thema kwam naar voren: mobiliteit, bereikbaarheid en leefomstandigheden in de regio. Dit vormde het uitgangspunt voor het werk aan "waarschijnlijke toekomstscenario's" en "wenselijke toekomstscenario's", dat in het tweede deel van de workshop werd uitgevoerd.

Samen de toekomst vormgeven

In het tweede deel van de workshop konden de deelnemers drie ‘waarschijnlijke’ toekomstscenario’s ontwikkelen die de huidige dynamiek weerspiegelen – van een sterk geconcentreerde regio in Cottbus tot een evenwichtiger polycentrisch landschap tot een groener, natuurlijker Lausitz.

Vervolgens formuleerden ze hun gewenste toekomst:

Een regio waarin het platteland vitaal blijft , woningen betaalbaar zijn , openbare ruimtes de sociale cohesie versterken en mobiliteit de kansen van jongeren en de regionale identiteit niet beperkt, maar juist stimuleert .

In alle toekomstscenario's zagen de deelnemers zichzelf als experts van hun eigen dagelijkse ervaringen en niet als passieve ontvangers van planningsbeslissingen.

Wat we leerden over participatie

De gecombineerde workshop bood talrijke inzichten voor RFLL-ontwerp:

• Deelnemers zijn meer betrokken als ze praten over de alledaagse werkelijkheid dan als ze praten over abstracte politieke taal.

• Hulpmiddelen voor de gezamenlijke ontwikkeling van verhalen zijn essentieel; open vragen alleen zijn niet voldoende om gedeelde visies op de toekomst te creëren.

• Een duidelijke uitleg van de methode helpt om de verwachting van een 'trainingssessie' te vermijden en in plaats daarvan de nadruk te leggen op gezamenlijke creativiteit.

• Er was sprake van een groot vertrouwen, vooral omdat de deelnemers al banden hadden met de gemeenschap via jongerencentra en lokale initiatieven.

• Een meer diverse vertegenwoordiging – met inbegrip van politici – zou de perspectieven in toekomstige seminars kunnen verbreden.

  
  

Laten we vooruitkijken

De gezamenlijke workshop WS1-WS2 leverde waardevolle inzichten op in de lokale realiteit. Deze perspectieven vormden de basis voor de daaropvolgende RFLL-sessies in Lausitz en droegen ertoe bij dat toekomstvisies de realiteit van de regio weerspiegelden: de mobiliteitsuitdagingen, de vooruitzichten van de jeugd, de culturele identiteit en het diepe verlangen naar een beter verbonden en leefbaardere toekomst.