Od spostrzeżeń do polityki: 4. RFLL w Starej Zagorze!

Czwarte Regionalne Laboratorium Piśmiennictwa Przyszłości (RFLL) w Starej Zagorze dostarczyło inspirujących spostrzeżeń na temat wizji przyszłości lokalnych społeczności oraz strategii politycznych, które mogą pomóc im w ich realizacji. Opierając się na wstępnych propozycjach opracowanych podczas poprzednich warsztatów i przetestowanych przez Pol.is , RFLL zaprezentowało najpopularniejsze (i najmniej popularne) pomysły regionu, a następnie umożliwiło refleksję i dyskusję.

Dyskusje koncentrowały się na trzech głównych tematach: edukacji i myśleniu krytycznym, cyfryzacji i rozwoju lokalnym oraz decentralizacji gospodarczej poprzez kształcenie zawodowe.

Edukacja i myślenie krytyczne

Jednym z kluczowych przesłań RFLL była obawa o to, jak edukacja przygotowuje młodych ludzi do zmieniającego się świata. Uczestnicy zauważyli, że nadmierne korzystanie z narzędzi cyfrowych może zagrozić zdolności uczniów do krytycznego myślenia i interakcji społecznych. Obecny program nauczania pozostawia niewiele miejsca na debatę, dyskusję czy filozofię, ograniczając możliwości rozwijania umiejętności analitycznych i obywatelskich. Co więcej, wielu nauczycieli czuje się nieprzygotowanych do stosowania innowacyjnych metod, które lepiej przygotowałyby uczniów do niepewnej przyszłości.

Głównym celem jest zatem lepsze przygotowanie studentów do zmieniającego się rynku pracy oraz wyposażenie ich w umiejętności adaptacyjne, krytyczne myślenie i aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Cel ten można wesprzeć następującymi rekomendacjami politycznymi:

• Opracowanie krajowej strategii mającej na celu integrację myślenia krytycznego i edukacji obywatelskiej w szkołach, aby zagwarantować, że uczniowie będą przygotowani do udziału w demokracji i zmian na rynku pracy.

• Organizuj regularne szkolenia dla nauczycieli na temat partycypacyjnych i cyfrowych metod nauczania, aby nauczyciele mogli znaleźć odpowiednią równowagę między technologią a dialogiem.

• Promuj zajęcia pozalekcyjne i warsztaty społeczne, aby wzmocnić umiejętności społeczne, pobudzać debatę i zwiększać zaangażowanie społeczności.

  
  

Digitalizacja i rozwój lokalny

W miarę jak Stara Zagora rozszerza się poza przemysł węglowy, wielu postrzega ten region jako potencjalne centrum innowacji cyfrowych. Nadal jednak istnieje kilka przeszkód: szkołom i instytucjom często brakuje nowoczesnego sprzętu, co prowadzi do znacznych luk w kwalifikacjach uczniów. Brak wspólnych przestrzeni roboczych utrudnia wspieranie startupów i współpracę. Uczestnicy wskazali również na ograniczone zasoby finansowe jako utrzymującą się przeszkodę dla integracji cyfrowej i innowacji na poziomie lokalnym.

Nadrzędnym celem w tym kontekście jest zapewnienie inkluzywnego wzrostu cyfrowego i tworzenie zrównoważonych miejsc pracy w gospodarce postwęglowej. Osiągnięcie tego celu wymaga nie tylko inwestycji w technologię, ale także w zdolność ludzi do jej efektywnego wykorzystania. Przedstawiono poniższe rekomendacje polityczne, z których wiele odzwierciedla sugestie dotyczące edukacji:

• Organizuj warsztaty w szkołach rozwijające umiejętności cyfrowe, społeczne i krytycznego myślenia oraz dbaj o to, by uczniowie byli elastyczni, wszechstronni, a co za tym idzie, odporni.

• Należy uaktualnić program nauczania i metody nauczania, tak aby narzędzia cyfrowe nie zastępowały, lecz wspierały podstawowe umiejętności, takie jak pisanie, dyskusja i analiza.

• Zapewnianie ustrukturyzowanych szkoleń cyfrowych dla nauczycieli i zachęcanie do współpracy z dostawcami technologii edukacyjnych. Dzięki temu technologie spełniają rzeczywiste potrzeby edukacyjne.

Decentralizacja gospodarcza i kształcenie zawodowe

Dyskusja dotyczyła również kondycji gospodarczej regionu. Uczestnicy argumentowali, że ograniczenia nakładane przez rząd ograniczają zdolność samorządów do skutecznego reagowania na potrzeby społeczności. Jednocześnie utrzymuje się luka między edukacją a rynkiem pracy, przez co wielu młodych ludzi nie ma szans na znalezienie stabilnego zatrudnienia. Słaba infrastruktura utrudnia retencję talentów i przyczynia się do wyludnienia i upadku regionu.

Kluczowym celem w tym kontekście jest ożywienie lokalnej gospodarki i ograniczenie odpływu kapitału poprzez zapewnienie regionom większej kontroli nad ich rozwojem. Aby osiągnąć ten cel, uczestnicy przedstawili następujące rekomendacje polityczne:

• Zdecentralizować sektor i dać władzom lokalnym możliwość opracowywania polityk, środków podatkowych i środków wsparcia dostosowanych do potrzeb ich gospodarek.

• Promowanie wspólnych inwestycji w szkolenia zawodowe ze strony samorządów lokalnych, pracodawców i Ministerstwa Edukacji w celu dopasowania umiejętności do rzeczywistych możliwości zatrudnienia i zwalczania bezrobocia wśród młodzieży.

Łączenie idei politycznych z rzeczywistymi możliwościami

Po przedstawieniu wszystkich rekomendacji, moderatorzy zaprosili decydentów i urzędników do rozważenia, gdzie te pomysły można wdrożyć w praktyce. Wskazali możliwości na szczeblu unijnym, krajowym, regionalnym i lokalnym, a także w obszarach międzysektorowych, gdzie współpraca mogłaby przynieść większe efekty.

Poziom UE

Do istotnych obszarów należą Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji, Europejski Fundusz Społeczny+ oraz Plan Działania na rzecz Edukacji Cyfrowej. Propozycje uczestników dotyczące edukacji cyfrowej i infrastruktury, a także nacisk na decentralizację, dobrze wpisują się w te założenia. Finansowanie UE jest silnym motorem napędowym zarówno reformy edukacji, jak i rozwoju regionalnego, ale tylko wtedy, gdy jest zgodne z krajowymi strategiami dotyczącymi dostępu i alokacji zasobów.

Poziom krajowy

Kluczowe ramy obejmują Narodową Strategię Edukacyjną, Politykę Szkolenia Zawodowego oraz Strategię Transformacji Cyfrowej. Zawierają one zalecenia dotyczące reformy programów nauczania, mające na celu integrację krytycznego myślenia i edukacji obywatelskiej, aby sprostać wymaganiom rynku pracy. Zalecane są również szkolenia dla nauczycieli i integracja edukacji cyfrowej.

Należy zauważyć, że większość reform wymaga koordynacji między ministerstwami. Chociaż brak elastyczności systemowej stanowi wyzwanie, uczestnicy dostrzegli szanse w konsultacjach krajowych i projektach pilotażowych.

Poziom regionalny

Regionalne plany rozwoju i programy infrastruktury edukacyjnej stwarzają możliwości. Propozycje takie jak edukacja skoncentrowana na STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka) i większa autonomia regionalna w rozwoju gospodarczym mogłyby zostać wdrożone. Samorządy regionalne są dobrze przygotowane do testowania inicjatyw pilotażowych, ale niezbędna jest silniejsza koordynacja między gminami a biurami regionalnymi.

Poziom lokalny

Programy miejskie, usługi dla młodzieży i wsparcie dla biznesu oferują punkty bezpośredniego dostępu. Do odpowiednich pomysłów należą zajęcia pozalekcyjne i fora obywatelskie, wspólne przestrzenie robocze i inicjatywy kształcenia ustawicznego, a także partnerstwa między gminami a przedsiębiorstwami w celu rozwoju zawodowego. Samorządy lokalne są elastyczne i mogą działać szybko, ale ze względu na ograniczone budżety, partnerstwa z organizacjami pozarządowymi i podmiotami prywatnymi są niezbędne.

Możliwości na różnych poziomach

Na koniec uczestnicy podkreślili wartość partnerstw publiczno-prywatnych, innowacji prowadzonych przez organizacje pozarządowe oraz projektów pilotażowych finansowanych ze środków UE. Obszary takie jak centra innowacji cyfrowych i konsorcja edukacyjne uznano za szczególnie obiecujące, ponieważ oferują one możliwość testowania eksperymentalnych modeli zarządzania na wielu poziomach polityki.

To laboratorium zakończyło serię spotkań RFLL w Starej Zagorze. Jednak przed zakończeniem spotkania uczestnicy uzgodnili już kilka konkretnych działań następczych. Na przykład, regionalne agencje rozwoju zobowiązały się do zmapowania istniejących inicjatyw edukacyjnych i gospodarczych oraz powiązania ich z unijnymi i krajowymi programami finansowania. Jednocześnie władze lokalne zobowiązały się do uruchomienia projektów pilotażowych w zakresie pozaszkolnej edukacji obywatelskiej i szkoleń z zakresu umiejętności cyfrowych w lokalnych szkołach oraz do podjęcia dialogu z przedsiębiorstwami na temat potrzeby szkoleń zawodowych.

Śledź kanał DUST, aby być na bieżąco z postępami w realizacji niektórych z tych zaleceń i śledzić, co jest dyskutowane w innych regionach.