RFLL w Polsce: pierwsze seminarium w Katowicach!

Pierwsze Regionalne Laboratorium Przyszłościowej Edukacji (RFLL) w Katowicach zgromadziło dynamiczną i różnorodną grupę uczestników pragnących podjąć merytoryczny dialog na temat kluczowych wyzwań w zakresie zrównoważonego rozwoju. Podczas seminarium uczestnicy szczegółowo omówili proponowane tematy i podtematy transformacji, w tym dynamiczne Katowice, umiejętności i miejsca pracy, infrastrukturę, edukację, kulturę i sport, tereny górnicze, opiekę zdrowotną i zieloną turystykę.

Wielu uważało jednak, że nadrzędny temat „transformacji” był zbyt skoncentrowany na mieście Katowice, a nie na całym regionie górniczym, a podtematy były zbyt ogólne i oderwane od konkretnych problemów, z jakimi borykają się ich społeczności. Zamiast tego podkreślili potrzebę dostosowania tematów transformacji do konkretnych potrzeb i możliwości regionu. Podkreślili takie priorytety, jak edukacja, przekwalifikowanie oraz wzmocnienie tożsamości i gospodarki regionu.

Edukacja i przekwalifikowanie

Tematem przewodnim była kwestia znaczenia edukacji i przekwalifikowania. Uczestnicy podkreślili, że wspieranie osób – zwłaszcza tych, które mają doświadczenie w sektorze węglowym i energetycznym – w zdobywaniu nowych umiejętności jest kluczowe dla zapewnienia dostępu do trwałego zatrudnienia. Zalecili utworzenie specjalistycznych ośrodków edukacji i transformacji, rozszerzenie szkoleń zawodowych dla osób chcących zmienić pracę i promowanie większej współpracy między uniwersytetami w celu dostosowania oferty edukacyjnej do potrzeb rynków wschodzących.

Wzmocnienie tożsamości regionalnej i atrakcyjności gospodarczej

Innym ważnym tematem była potrzeba wzmocnienia tożsamości i witalności gospodarczej regionu. Uczestnicy podkreślali, jak ważne jest utrzymanie atrakcyjności Katowic: nie tylko w celu przyciągnięcia nowych gałęzi przemysłu i inwestycji, ale także w celu stworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i przyjaznych społeczności.

Oprócz długoterminowych strategii uczestnicy skupili się na bieżącym obciążeniu gospodarstw domowych, w szczególności na rosnących kosztach utrzymania i utrzymania. Te codzienne realia postrzegano jako odrębną, ale pilną kategorię problemów. Podkreślili, że konkurencyjne ceny energii pomogą przyciągnąć do regionu przedsiębiorstwa, a sektory charakteryzujące się wysokim wzrostem, takie jak zielone technologie, logistyka, budownictwo i transport, powinny zostać wykorzystane jako podstawa przyszłej dywersyfikacji.

Silna etyka pracy, zwłaszcza wśród starszych pokoleń, była postrzegana jako atut kulturowy. Uczestnicy opowiadali się za ochroną wiedzy i tradycji. Jednocześnie pojawiły się obawy dotyczące nierówności między Katowicami a okolicznymi miastami, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Wydaje się, że obszary te odnoszą mniejsze korzyści z inicjatyw regionalnych. Uczestnicy zaapelowali o sprawiedliwszy podział szans i podkreślili, jak ważne jest przyjmowanie pracowników o różnych umiejętnościach na zmieniającym się rynku pracy.

Kluczowi interesariusze i głosy społeczności

Uczestnicy wskazali szerokie spektrum lokalnych podmiotów, które mogą przyczynić się do sprawiedliwej i inkluzywnej transformacji. Wśród nich znalazły się związki zawodowe, organizacje społeczne, młodzież, górnicy i emeryci. Organizacje pozarządowe zostały docenione za aktywną rolę w ochronie interesów publicznych, zwłaszcza w zakresie ochrony środowiska. Górników opisano jako osoby głęboko zaangażowane w zapewnienie stabilnej przyszłości swoim rodzinom, natomiast emeryci podkreślali znaczenie pewnej emerytury i godnego życia na starość. Każda grupa wnosi cenną perspektywę, którą można uwzględnić podczas planowania i realizacji.

Rozważania polityczne i luki komunikacyjne

Aby wyjaśnić kontekst polityczny, zaproszeni urzędnicy przedstawili krótki przegląd instrumentów służących zrównoważonej transformacji, w tym Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji dla Województwa Śląskiego i Funduszy Europejskich dla Śląska na lata 2021–2027. Inicjatywy te mają na celu wspieranie rozwoju regionalnego i zrównoważonego rozwoju społecznego. Mimo to wielu uczestników wyraziło zaskoczenie i zaniepokojenie faktem, że po raz pierwszy dowiadują się o tych ramach. Przed seminarium ich wiedza na temat wsparcia udzielanego przez Komisję Europejską za pośrednictwem Funduszu Sprawiedliwej Transformacji oraz dokumentów opisujących jego wdrażanie była niewielka lub żadna.

Ta znacząca luka komunikacyjna między politykami a społeczeństwem pokazuje pilną potrzebę bardziej przejrzystych, dostępnych i ukierunkowanych public relations. Bez tych inicjatyw istnieje ryzyko, że nawet te dobrze finansowane i mające dobre intencje nie osiągną zamierzonych celów wobec ludzi, którym mają służyć.

Jednym z głównych wniosków Warsztatu RFLL nr 1 w Katowicach, na który zwrócili uwagę uczestnicy, jest to, że priorytety społeczne, ekonomiczne i kulturalne nie konkurują ze sobą, lecz są ze sobą powiązane i należy je rozpatrywać jako jedną całościową kwestię.